از زمان ثبت نخستین موارد مثبت ویروس کرونا تاکنون هیچ موردی از مرگ‌ومیر بیماران به دلیل ابتلا به آن، در ولایت‌های غور و بادغیس در غرب کشور ثبت نشده است. در ولایت‌های فراه و نیمروز هم تنها دو مورد فوتی ثبت شده و یک مورد فوتی دیگر در نیمروز، تاکنون نتیجه‌ی آزمایشش نرسیده است.
هرچند تراکم نفوس در چهار ولایت زون غرب در مقایسه با ولایتی دیگر در این زون (هرات) کم‌تر است، اما با وجود این، شمار مبتلایان کرونا در اوضاعی که مردم هیچ اعتنایی به توصیه‌های بهداشتی و فاصله‌گیری اجتماعی ندارند، نسبت به هرات بسیار اندک است.
در ولایت بادغیس، حتا برخی افرادی که آزمایش کووید-۱۹ آنان مثبت تشخیص شده، پس از طی شدن مراحل درمان، هنوز هم به وجود چنین بیماری بی‌باور اند و آن را شایعه و دروغ می‌پندارند.
تاکنون دلیل علمی و ثابت شده‌ای برای کم بودن میزان مرگ‌ومیر و مبتلایان کرونا در این ولایت‌ها وجود ندارد، اما از دید مقام‌های صحی، زنده‌گی روستایی، تراکم کم نفوس و مقاومت بدن، مهم‌ترین دلایلی است که سبب پایین بودن مبتلایان و مرگ‌ومیر کرونا شده است.
وزارت صحت عامه کشور باور دارد که به احتمال زیاد، تراکم اندک نفوس سبب پایین بودن میزان مبتلایان کرونا در این ولایت‌ها است، اما بازهم باید در مورد این مساله، پژوهش‌های علمی و مستند انجام شود.
ولایت غور در غرب کشور، از جمله ولایت‌های کوهستانی است و ساکنان آن بیش‌تر در ولسوالی‌ها و مناطق روستایی زنده‌گی می‌کنند. از حدود سه ماه پیش که نخستین موارد مثبت بیماری کووید-۱۹ در این ولایت ثبت شد، تاکنون هیچ موردی از مرگ‌ومیر بیماران به دلیل ابتلا به این بیماری ثبت نشده است.
بر اساس آمار وزارت صحت عامه، تاکنون ۵۸ مورد مثبت بیماری کووید-۱۹ در این ولایت ثبت شده است و ۱۰ تن از بیماران بهبود یافته‌اند. به روایت فعالان مدنی غور، ساکنان شهر فیروزکوه، مرکز ولایت و ولسوالی‌های آن، موارد بهداشتی برای مهار کرونا را رعایت نمی‌کنند.
وزیر نورانی، فعال مدنی در غور، به روزنامه ۸صبح می‌گوید که در این ولایت، خبری از فاصله‌گیری اجتماعی و استفاده از ماسک و دست‌کش نیست و مردم حتا کرونا را شایعه و دروغ می‌پندارند.
داکتر جمعه‌گل یعقوبی، رییس صحت عامه غور، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌پذیرد که غوری‌ها تاکنون کرونا را جدی نگرفته و در برابر آن بی‌پروا هستند. به باور او، تا هنوز هیچ دلیل علمی و عقلی برای پایین بودن شمار مبتلایان و صفر بودن مرگ‌ومیر در این ولایت وجود ندارد، اما ممکن است گذشت زمان، عوامل این مسأله را مشخص کند.
یکی دیگر از ولایت‌های زون غرب، که تاکنون میزان مرگ‌ومیر ناشی از کرونا در آن صفر است، ولایت بادغیس، در همسایه‌گی هرات و غور است. در این ولایت هم مثل غور، مردم بیش‌تر در ولسوالی‌ها و مناطق روستایی زیست دارند و تراکم نفوس در شهر قلعه نو، مرکز آن، در مقایسه با کلان‌شهرها اندک است.
بادغیس با هرات مرز مشترک دارد و بخش بزرگی از نیازمندی‌های آن، از هرات تأمین می‌شود؛ از همین رو ساکنانش، برای تجارت و کسب‌وکار به هرات رفت‌وآمد زیادی دارند. بر اساس آمار رسمی تاکنون ۲۱۵ مورد مثبت کرونا در این ولایت ثبت شده و ۲۵ بیمار بهبود یافته‌اند، اما شمار مرگ‌ومیر صفر است.
جنیدالله اشکانی، از فعالان مدنی بادغیس، به روزنامه ۸صبح می‌گوید که بی‌پروایی مردم در برابر کرونا، به حدی است که حتا بیماران بهبودیافته از بیماری، آن را دروغ و شایعه دانسته و وجودش را نمی‌پذیرند.
جاوید اخی‌زی، معاون ریاست صحت بادغیس، در صحبت با روزنامه ۸صبح تأیید می‌کند که ساکنان این ولایت، در مقابل کرونا بی‌پروا هستند و موارد بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. به گفته‌ی او، احتمال دارد مهم‌ترین دلیل پایین بودن مبتلایان و مرگ‌ومیر کرونا در بادغیس، تراکم اندک نفوس باشد، اما هیچ دلیل ثابت شده و علمی در این مورد وجود ندارد.
ولایت غربی فراه، با ایران، کشوری که نخستین موارد مثبت کرونا از آن به افغانستان انتقال یافت، هم‌مرز است. در این ولایت تاکنون ۱۳۸ تن به بیماری کووید-۱۹ گرفتار شده و ۱۹ تن دیگر بهبود یافته‌اند.
حدود سه ماه از ثبت نخستین موارد مثبت کرونا در فراه می‌گذرد، اما تنها یک مورد مرگ ناشی از ابتلا به آن در این ولایت ثبت شده است. به روایت مقام‌های محلی فراه، ساکنان این ولایت توصیه‌های بهداشتی برای مهار کرونا را رعایت نمی‌کنند و در مقابل بیماری کووید-۱۹ بی‌پروا هستند. داکتر عبدالجبار شایق، رییس صحت عامه فراه، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح می‌گوید که چند دلیل می‌تواند عامل اندک بودن بیماران کووید-۱۹ و مرگ‌ومیر ناشی از آن باشد.
به باور او، تراکم اندک نفوس در شهر و مناطق مسکونی و زنده‌گی سنتی در مناطق روستایی، مقاومت زیاد بدن به دلیل وجود ویروس و میکروب‌ها به خاطر زنده‌گی در محیط‌های آلوده و غیربهداشتی و در نهایت همه‌گیری آهسته ویروس، موارد مهم کم بودن مبتلایان و مرگ‌ومیر در فراه است.
مسوولان ریاست صحت عامه فراه، پافشاری دارند که حدود دو تا سه هفته آینده اگر میزان مرگ‌ومیر افزایش پیدا نکند، ممکن است برخی فرضیه‌های جدید در مورد پایین بودن مبتلایان و قربانیان کرونا، در این ولایت مشخص شود، اما اکنون هیچ دلیل درست و منطقی در این مورد وجود ندارد.
ولایت نیمروز، در جنوب‌غرب کشور، مانند فراه با ایران مرز مشترک دارد و جز ساکنان شهر زرنج، مرکز ولایت، بیش‌تر جمعیت آن در ولسوالی‌ها و مناطق روستایی زنده‌گی می‌کنند.
از زمان ثبت نخستین موارد مثبت کووید-۱۹ در این ولایت، حدود سه ماه می‌گذرد و تاکنون ۶۳ مورد مثبت ثبت شده و ۳۰ تن بهبود یافته‌اند. به دلیل مشکلات فنی در آزمایشگاه کووید-۱۹ در ولایت قندهار، ۳۰۰ نمونه‌ی آزمایش کرونا، از نیمروز تاکنون مشخص نیست و این یکی از عوامل کم بودن مبتلایان است.
داکتر عبدالشکور حیدری، رییس صحت عامه نیمروز، در گفت‌وگو با روزنامه ۸صبح می‌گوید که یک مورد فوتی ناشی از کرونا در این ولایت ثبت شده و نتیجه‌ی آزمایش یک مرگ مشکوک، تاکنون تأیید نشده است.
از نظر این مقام صحی در ولایت نیمروز، احتمال دارد عوامل گوناگون در کم بودن میزان مرگ‌ومیر و مبتلایان کرونا، دخیل باشد و زنده‌گی مردم در روستاها، کم بودن نفوس و تراکم کم جمعیت در مرکز ولایت، مهم‌ترین آن است.
در ولایت نیمروز، مانند ولایت‌های غور، بادغیس و فراه، مردم به توصیه‌های پزشکان برای مهار کرونا بی‌پروا هستند و استفاده از ماسک و دست‌کش، فاصله‌گیری اجتماعی و انجام موارد بهداشتی رعایت نمی‌شود.
بررسی آمار ارایه شده از سوی وزارت صحت عامه کشور در مورد مبتلایان و مرگ‌ومیر بیماران کووید-۱۹ نشان می‌دهد که میزان مرگ‌ومیر ناشی از آن، در ولایت‌های کم‌نفوس نسبت به کلان‌شهرها تفاوت زیادی دارد.
به طور مثال، در ولایت‌های زابل، کاپیسا، دایکندی، میدان‌وردک، سرپل، ارزگان، نورستان، پکتیا، بدخشان، لغمان، بامیان و سمنگان، آمار مرگ‌ومیر ناشی از کرونا صفر یا حداکثر یک تا سه تن است؛ البته با ذکر این مورد که همه‌گیری ویروس در این ولایت‌ها، چند ماه دیرتر از ولایات زون غرب شروع شد و ممکن است آمار افزایش یابد.
به باور وزارت صحت عامه، هیچ دلیل علمی، عقلانی و ثابت شده‌ای برای اثبات تفاوت آمار کرونا در ولایت‌های کم‌نفوس و پُرنفوس وجود ندارد، اما برخی فرضیه‌ها ممکن است در این مورد اثرگذار باشد.
احمدتوحید شکوهمند، معاون سخنگوی این وزارت، در صحبت با روزنامه ۸صبح می‌گوید که تجمع مردم و تراکم نفوس، بدون رعایت موارد بهداشتی و فاصله‌گیری اجتماعی، سبب افزایش مبتلایان و قربانیان می‌شود و نمونه‌اش در شهرهای هرات و کابل اتفاق افتاد.
بر اساس آخرین آمار ارایه شده از سوی وزارت صحت عامه، تاکنون بیش‌تر از ۱۵هزار نفر در کشور به بیماری کووید-۱۹ گرفتار شده‌‌اند که از این میان نزدیک به یک‌هزار و چهارصد تن بهبود یافته و حدود ۲۶۰ تن دیگر جان باخته‌اند.